Gedeeltelijke ontmanteling Zuidpaleis blijft snelste en goedkoopste optie

Uit een grondige analyse van de voorgestelde alternatieven komt de gedeeltelijke ontmanteling van het Zuidpaleis naar voor als minst slechte oplossing om de langverwachte metrolijn tussen het Noordstation en Albert te kunnen voltooien. 

Ingenieur Pierre-Marie Dubois en aannemer Denys formuleerden voorstellen om het ontbrekende stuk metrotunnel onder het Zuidpaleis te realiseren. Door de toepassing van bouwmethodes zoals micropalen, damwanden of de zogenaamde dreamcutter zouden de werken, aldus hun respectieve pleitbezorgers, gerealiseerd kunnen worden zonder te moeten raken aan het gebouw. 

De teams achter Metro 3 hebben die voorstellen niet afgewacht om alle mogelijke technische oplossingen nauwgezet te onderzoeken. De voorbije twee jaar heeft een handvol wereldvermaarde studiebureaus zich over de kwestie gebogen. In die context was er ook al contact met de firma Denys. Bovendien komen de verschillende pistes opnieuw aan bod in de effectenstudie die momenteel gevoerd wordt in het kader van de vergunningsaanvraag voor de gedeeltelijke ontmanteling van het Zuidpaleis. 

Hieronder een greep uit de opeenvolgende analyses. 

De methode met micropalen is niet zonder uitdagingen. Zo is sprake van een onderschatting van de structurele belastingen van het gebouw en potentiële problemen met waterdichtheid. Omdat de plafondhoogte van 2,20 meter niet toelaat om met grote machines te werken, wordt gesuggereerd om de funderingspalen in de grond te duwen in plaats van ze te boren, maar dat verhoogt dan weer het risico op onherstelbare schade aan het gebouw. 

Het gebruik van damwanden heeft mogelijk negatieve gevolgen voor de bestaande funderingen van het Zuidpaleis en houdt bijgevolg risico’s in voor de stabiliteit van het gebouw. Er is geen garantie op het resultaat en er is in werkelijkheid een combinatie van verschillende technieken nodig waardoor deze methode uiteindelijk nog complexer is dan de oorspronkelijk weerhouden Jet Grouting-techniek. 

De dreamcutter ten slotte, is een relatief nieuwe technologie die zich nog niet heeft kunnen bewijzen voor een toepassing in een complexe kleigrond met hoog grondwater zoals we terugvinden onder het Zuidpaleis. Er is dan ook nog voorafgaand onderzoek nodig. De techniek zou daarnaast niet toepasbaar zijn voor de aansluiting op de bestaande tunnel onder de Lemonnierlaan. Bovendien is er momenteel slechts één aannemer in staat om deze techniek uit te voeren, wat juridische vragen oproept.
 

Hoewel de verschillende technieken moeten toelaten om het Zuidpaleis te vrijwaren, moet het gebouw in alle scenario’s toch gedurende lange tijd ontruimd worden. De aard van de werkzaamheden zorgt immers voor serieuze stabiliteitsrisico’s en/of zodanige hinder door lawaai en trillingen dat het gebouw onbruikbaar wordt voor scholen, sportclubs of handelaars. 

Tot slot moet ook de grondige renovatie van het gebouw in rekening worden gebracht. Uit proefboringen zijn immers structurele gebreken naar voren gekomen, met name aan de betonplaten die gerealiseerd werden bij de renovatie in de jaren 1920. Het beantwoorden aan de huidige energienormen zal eveneens belangrijke investeringen vragen. 

De verhuizing van de gebruikers en de grondige renovatie moeten dus ook worden meegenomen in de planning en de berekening van de totale kostprijs van elke piste. Zoniet is er sprake van een aanzienlijke onderschatting van de prijs en de duur van de werken. 

Alles in acht genomen blijkt de bouwmethode in open lucht, waarbij het gebouw eerst deels ontmanteld wordt met behoud van de historische gevels, de beste garantie op resultaat, tegen de beste prijs. Dit biedt bovendien de kans om een gloednieuw openbaar gebouw te realiseren dat beantwoordt aan alle hedendaagse normen en tegemoet kan komen aan de verwachtingen van de wijk. En het is de snelste manier om een metro te laten rijden op de overbevraagde premetro tussen het Noordstation en Albert. Een noodzaak voor de huidige én toekomstige mobiliteit in Brussel.